నేషనల్ సైన్స్, టెక్నాలజీ మరియు ఇన్నోవేషన్ పాలసీ (STIP 2020)

 నేషనల్ సైన్స్, టెక్నాలజీ మరియు ఇన్నోవేషన్ పాలసీ (STIP 2020)

సందర్భం: కష్టతరమైన సంవత్సరంలో, ప్రభుత్వం ఐదవ జాతీయ సైన్స్, టెక్నాలజీ మరియు ఇన్నోవేషన్ పాలసీ (STIP 2020) యొక్క నిపుణులచే నడిచే, బాటమ్-అప్, సాక్ష్యం-ఆధారిత మరియు కలుపుకొని ముసాయిదాను పూర్తి చేయగలిగింది.

జాతీయ విధానం ఆవశ్యకత : STIP 2020 అనేది సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీలో మన జాతీయ పెట్టుబడుల ప్రయోజనాలను పొందేలా చూడాలనే సామూహిక ఆకాంక్ష. ఇది సైన్స్ & టెక్నాలజీలో పెట్టుబడిని మార్గనిర్దేశం చేస్తుంది & ప్రోత్సహించే సమగ్ర పాలసీ ఫ్రేమ్‌వర్క్.

సైన్స్, టెక్నాలజీ మరియు ఇన్నోవేషన్ పాలసీ కింది విస్తృత దృష్టితో మార్గనిర్దేశం చేయబడుతుంది; 

ఆత్మనిర్భర్ భారత్: సాంకేతిక స్వావలంబనను సాధించడం మరియు రాబోయే దశాబ్దంలో భారతదేశాన్ని మొదటి మూడు శాస్త్రీయ సూపర్ పవర్స్‌లో ఉంచడం. 

మానవ మూలధనం : 'పీపుల్ సెంట్రిక్' సైన్స్, టెక్నాలజీ మరియు ఇన్నోవేషన్ (STI) పర్యావరణ వ్యవస్థ ద్వారా క్లిష్టమైన మానవ మూలధనాన్ని ఆకర్షించడం, పెంపొందించడం, బలోపేతం చేయడం మరియు నిలుపుకోవడం. 

పెట్టుబడి : పూర్తి-సమయ సమానమైన (FTE) పరిశోధకుల సంఖ్యను రెట్టింపు చేయడానికి, R&D (GERD)పై స్థూల దేశీయ వ్యయం మరియు ప్రతి 5 సంవత్సరాలకు GERDకి ప్రైవేట్ రంగ సహకారం. 

ప్రపంచవ్యాప్తంగా పోటీ : రాబోయే దశాబ్దంలో అత్యున్నత స్థాయి ప్రపంచ గుర్తింపులు మరియు అవార్డులను సాధించాలనే ఆకాంక్షతో STIలో వ్యక్తిగత మరియు సంస్థాగత నైపుణ్యాన్ని నిర్మించడం . 

డ్రాఫ్ట్ STIP యొక్క ముఖ్య లక్షణాలు:

లక్ష్యం : 

STIP 2020 దాని వికేంద్రీకృత, బాటమ్-అప్ మరియు సమగ్ర రూపకల్పన ప్రక్రియ ద్వారా పెద్ద సామాజిక-ఆర్థిక సంక్షేమం కోసం ప్రాధాన్యతలు, రంగాల దృష్టి మరియు పరిశోధన మరియు సాంకేతిక అభివృద్ధి పద్ధతులను పునర్వ్యవస్థీకరించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

STI అబ్జర్వేటరీ మరియు కేంద్రీకృత డేటాబేస్

STIP జాతీయ STI అబ్జర్వేటరీ స్థాపనకు దారి తీస్తుంది, ఇది STI పర్యావరణ వ్యవస్థకు సంబంధించిన మరియు ఉత్పత్తి చేయబడిన అన్ని రకాల డేటాకు కేంద్ర రిపోజిటరీగా పనిచేస్తుంది. 

ఇది పర్యావరణ వ్యవస్థలో ఉన్న అన్ని ఆర్థిక పథకాలు, కార్యక్రమాలు, గ్రాంట్లు మరియు ప్రోత్సాహకాల కోసం బహిరంగ కేంద్రీకృత డేటాబేస్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ను కలిగి ఉంటుంది. 

అబ్జర్వేటరీ సంబంధిత వాటాదారుల మధ్య పంపిణీ, నెట్‌వర్క్ మరియు ఇంటర్‌ఆపరేబుల్ పద్ధతిలో కేంద్ర సమన్వయంతో మరియు నిర్వహించబడుతుంది. 

సైన్స్ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను తెరవండి

దేశంలోని ప్రతి ఒక్కరికీ మరియు భారతీయ STI పర్యావరణ వ్యవస్థతో సమాన భాగస్వామ్య ప్రాతిపదికన నిమగ్నమై ఉన్న ప్రతి ఒక్కరికీ శాస్త్రీయ డేటా, సమాచారం, జ్ఞానం మరియు వనరులకు ప్రాప్యతను అందించడానికి భవిష్యత్తు-కనిపించే, అన్నింటినీ చుట్టుముట్టే ఓపెన్ సైన్స్ ఫ్రేమ్‌వర్క్ నిర్మించబడుతుంది. 

పబ్లిక్‌గా ఫండ్ చేయబడిన పరిశోధనలో ఉపయోగించిన మరియు రూపొందించబడిన మొత్తం డేటా FAIR (కనుగొనగలిగే, యాక్సెస్ చేయగల, ఇంటర్‌ఆపరబుల్ మరియు పునర్వినియోగం) నిబంధనల ప్రకారం అందరికీ అందుబాటులో ఉంటుంది. 

భారతీయ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఆర్కైవ్ ఆఫ్ రీసెర్చ్ (INDSTA) ద్వారా పబ్లిక్‌గా నిధులు సమకూర్చే అటువంటి పరిశోధన యొక్క అవుట్‌పుట్‌లకు ప్రాప్యతను అందించడానికి ప్రత్యేక పోర్టల్ సృష్టించబడుతుంది. 

STU విద్యను మరింత కలుపుకొని పోవాలి

ప్రాప్యత సమస్యను పరిష్కరించడానికి మరియు అన్ని స్థాయిలలో పరిశోధన మరియు ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహించడానికి ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీ (ICT)ని ఉపయోగించి  ఆన్‌లైన్ లెర్నింగ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లు అభివృద్ధి చేయబడతాయి.

బోధనా-అభ్యాస కేంద్రాలు (TLCs) అధ్యాపకులకు నైపుణ్యాన్ని పెంచడానికి ఏర్పాటు చేయబడతాయి, తద్వారా విద్య నాణ్యత మెరుగుపడుతుంది. 

కమ్యూనిటీ అవసరాలను పరిష్కరించడానికి  ఇంటర్ డిసిప్లినరీ పరిశోధనలను ప్రోత్సహించడానికి ఎంగేజ్డ్ యూనివర్శిటీలు సృష్టించబడతాయి .

విధాన రూపకర్తలకు పరిశోధన ఇన్‌పుట్‌లను అందించడానికి మరియు వాటాదారులను ఏకతాటిపైకి తీసుకురావడానికి ఉన్నత విద్యా పరిశోధనా కేంద్రాలు (HERC) మరియు సహకార పరిశోధన కేంద్రాలు (CRC) స్థాపించబడతాయి .

పెట్టుబడులను పెంచడం

STI పర్యావరణ వ్యవస్థ యొక్క ఆర్థిక ప్రకృతి దృశ్యాన్ని విస్తరించే లక్ష్యంతో, కేంద్ర, రాష్ట్ర మరియు స్థానిక ప్రభుత్వాలలోని ప్రతి విభాగం/ మంత్రిత్వ శాఖ, PSUలు, ప్రైవేట్ రంగ సంస్థలు మరియు స్టార్టప్‌లు STI కార్యకలాపాలను కొనసాగించేందుకు కనీస బడ్జెట్‌తో STI యూనిట్‌ను ఏర్పాటు చేస్తాయి . . 

ప్రతి రాష్ట్రం ప్రత్యేక బడ్జెట్ హెడ్ కింద STI-సంబంధిత కార్యకలాపాల కోసం  రాష్ట్ర కేటాయింపులో కొంత శాతాన్ని కేటాయిస్తుంది .

ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలను పెంపొందించడం ద్వారా STI పెట్టుబడులు పెరగడం, పరిశ్రమలకు, ప్రత్యేకించి మధ్యస్థ చిన్న చిన్న పరిశ్రమలకు (MSMEలు) మద్దతును పెంచడం ద్వారా, ఆవిష్కరణ మద్దతు పథకాలు మరియు ఇతర సంబంధిత మార్గాల ద్వారా అవసరమైన ప్రాతిపదికన పరిశోధనను కొనసాగించడం కోసం పెంచబడతాయి  .

విస్తరించిన STI ఫైనాన్సింగ్ ల్యాండ్‌స్కేప్ యొక్క క్రమబద్ధమైన పాలనను నిర్ధారించడానికి, ఎంచుకున్న వ్యూహాత్మక ప్రాంతాలలో ప్రత్యక్ష దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడులలో పెట్టుబడి పెట్టడానికి కార్పస్ ఫండ్‌ను సులభతరం చేయడానికి  STI డెవలప్‌మెంట్ బ్యాంక్ ఏర్పాటు చేయబడుతుంది.

అనువాద పరిశోధన మరియు ఆవిష్కరణల ప్రచారం

గ్లోబల్ స్టాండర్డ్స్‌కు అనుగుణంగా భారతదేశంలో అనువాద మరియు పునాది పరిశోధనలను ప్రోత్సహించే ఉద్దేశ్యానికి తగిన, జవాబుదారీ పరిశోధన పర్యావరణ వ్యవస్థను రూపొందించడం ఈ విధానం లక్ష్యం. 

సాంప్రదాయ నాలెడ్జ్ సిస్టమ్స్ (TKS) మరియు గ్రాస్‌రూట్ ఇన్నోవేషన్‌లను మొత్తం విద్య, పరిశోధన మరియు ఆవిష్కరణ వ్యవస్థలో ఏకీకృతం చేయడానికి ఒక సంస్థాగత నిర్మాణం ఏర్పాటు చేయబడుతుంది. 

మేధో సంపత్తి హక్కు (IPR), పేటెంట్ దాఖలు చేయడం లేదా ఉన్నత విద్యా సంస్థ (HEIలు) సహాయంతో ఏదైనా రకమైన చట్టపరమైన దావా కోసం గ్రాస్‌రూట్ ఇన్నోవేటర్‌లు రిజిస్ట్రేషన్ కోసం కూడా మద్దతు ఇస్తారు. 

టెక్నాలజీ స్వావలంబన మరియు దేశీయీకరణ 

సుస్థిరత మరియు సామాజిక ప్రయోజనం మరియు వనరుల వంటి జాతీయ ప్రాధాన్యతలకు అనుగుణంగా సాంకేతికత యొక్క స్వదేశీ అభివృద్ధి మరియు సాంకేతిక స్వదేశీకరణ యొక్క రెండు-మార్గం విధానం అవలంబించబడుతుంది మరియు వాటిపై దృష్టి పెట్టబడుతుంది. 

ఈ అభివృద్ధిని సులభతరం చేయడానికి సాంకేతిక మద్దతు ఫ్రేమ్‌వర్క్ సృష్టించబడుతుంది. వివిధ వ్యూహాత్మక విభాగాలను అనుసంధానించే లింక్‌గా పనిచేయడానికి వ్యూహాత్మక సాంకేతిక బోర్డు (STB) ఏర్పాటు చేయబడుతుంది. 

చేరిక STIP యొక్క అంతర్భాగం

ఒక సంస్థాగత యంత్రాంగం అభివృద్ధికి దారితీసే STIలో అన్ని రకాల వివక్ష, మినహాయింపులు మరియు అసమానతలను పరిష్కరించడానికి భారతదేశ-కేంద్రీకృత ఈక్విటీ & ఇన్‌క్లూజన్ (E&I) చార్టర్ అభివృద్ధి చేయబడుతుంది. 

గ్రామీణ- మారుమూల ప్రాంతాల అభ్యర్థులు, అట్టడుగు వర్గాలు, LGBTQ+ కమ్యూనిటీలు మరియు దివ్యాంగులతో సహా వికలాంగులైన వ్యక్తులతో పాటు మహిళలకు సమాన అవకాశాల ద్వారా సమ్మిళిత సంస్కృతి సులభతరం చేయబడుతుంది.

అంతర్జాతీయ నిశ్చితార్థం

ఫెలోషిప్‌లు, ఇంటర్న్‌షిప్‌ల పథకాలు మరియు వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలలో విస్తృతంగా ప్రచారం చేయబడిన పరిశోధన అవకాశాల ద్వారా ఉత్తమ ప్రతిభను స్వదేశానికి తిరిగి ఆకర్షించడం ద్వారా డయాస్పోరాతో నిశ్చితార్థం తీవ్రమవుతుంది. 

రిమోట్ సహకారం కోసం కూడా తగిన సులభతర ఛానెల్‌లు సృష్టించబడతాయి. 

భారతీయ సైంటిఫిక్ డయాస్పోరా కోసం ప్రత్యేకంగా ఎంగేజ్‌మెంట్ పోర్టల్ సృష్టించబడుతుంది. 'S&T ఫర్ డిప్లమసీ' అనేది S&T కోసం డిప్లమసీతో అనుబంధించబడుతుంది. 

STI పాలసీ ఇన్స్టిట్యూట్

STI పాలసీ గవర్నెన్స్ యొక్క అన్ని అంశాలను అందించడానికి మరియు సంస్థాగతమైన పాలనా యంత్రాంగాలకు జ్ఞాన మద్దతును అందించడానికి, ఒక బలమైన ఇంటర్‌ఆపరబుల్ STI మెటాడేటా ఆర్కిటెక్చర్‌ను నిర్మించడానికి మరియు నిర్వహించడానికి STI పాలసీ ఇన్‌స్టిట్యూట్ స్థాపించబడుతుంది. 

ఇది జాతీయంగా మరియు అంతర్జాతీయంగా సంబంధిత STI విధాన పరిశోధనను నిర్వహిస్తుంది మరియు ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు జాతీయ, ఉప-జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ స్థాయిలలో సైన్స్ సలహా యంత్రాంగాన్ని బలోపేతం చేస్తుంది.

ఇది శిక్షణ మరియు ఫెలోషిప్‌ల ద్వారా STI పాలసీ కోసం దీర్ఘకాలిక సామర్థ్య నిర్మాణ కార్యక్రమాలను అభివృద్ధి చేస్తుంది. 

నిరంతర పర్యవేక్షణ మరియు సకాలంలో మూల్యాంకన విధానాలతో పాటు STI విధానం మరియు కార్యక్రమాల కోసం అమలు వ్యూహం మరియు రోడ్‌మ్యాప్ రూపొందించబడతాయి.