కేంద్ర బడ్జెట్ 2020

కేంద్ర బడ్జెట్ 2020

కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మల సీతారామన్ కేంద్ర బడ్జెట్ 2020 ను వరుసగా 2 వ సారి సమర్పిస్తున్నారు. కేంద్ర బడ్జెట్ అనేది స్థిరమైన వృద్ధి మరియు అభివృద్ధి కోసం ప్రభుత్వం అవలంబించబోయే భవిష్యత్తు విధానాలను రూపొందించడానికి సమర్పించిన ఆదాయం మరియు వ్యయాన్ని అంచనా వేసే వార్షిక ఆర్థిక నివేదిక. ఎకనామిక్ సర్వే 2019-20 ను భారత ముఖ్య ఆర్థిక సలహాదారు కృష్ణమూర్తి సుబ్రమణియన్ 2020 జనవరి 31 న విడుదల చేశారు. భారతదేశం యొక్క అంచనాల జిడిపి వృద్ధి ఏప్రిల్ నుండి ప్రారంభమయ్యే ఆర్థిక సంవత్సరానికి 6 నుండి 6.5% మధ్య ఉంటుంది. సబ్కా సాథ్, సబ్కా వికాస్, సబ్కా విశ్వస్  ప్రభుత్వ ట్యాగ్ లైన్.

ఈసారి కేంద్ర బడ్జెట్ 2020-21 యొక్క 3 ఇతివృత్తాలు:

1. ఆకాంక్ష భారతదేశం,
2. అందరికీ ఆర్థికాభివృద్ధి, మరియు
3. శ్రద్ధగల సమాజాన్ని అభివృద్ధి చేయండి

కేంద్ర బడ్జెట్ 2020-21 :

• ప్రస్తుతమున్న 20% రేటుతో పోలిస్తే 10% మాత్రమే పన్ను 5 లక్షల -7.5 లక్షల ఆదాయానికి వసూలు చేయబడుతుంది.
• 7.5 లక్షల -10 లక్షల ఆదాయం నుండి, 20% ఉన్న రేటుకు వ్యతిరేకంగా 15% పన్ను రేటు.
• 10-12.5 లక్షల రూపాయల ఆదాయానికి, అంతకుముందు 30% నుండి 20% రేటు వసూలు చేయబడుతుంది.
• రూ .12.5 లక్షల -15 లక్షల మధ్య ఆదాయానికి 30 శాతం కాకుండా 25 శాతం పన్ను విధించబడుతుంది.
• రూ .15 లక్షలతో పాటు ఆదాయం ఉన్నవారికి పన్ను 30% ఉంటుంది.
• ఉత్పాదక రంగంలో కొత్త కంపెనీలకు కార్పొరేట్ పన్ను రేట్లను 15% కి తగ్గించడం. అదేవిధంగా, ప్రస్తుత సంస్థలకు, రేట్లు 22% వద్ద తగ్గాయి
• ఎఫ్‌వై -21 ఆర్థిక లోటు లక్ష్యం జిడిపిలో 3.5% - ఎఫ్‌వై 20 ఆర్థిక లోటు జిడిపిలో 3.8 శాతంగా ఉంది, అంతకుముందు లక్ష్యం 3.3 శాతంగా ఉంది.
• ప్రస్తుత 30% తో పోలిస్తే, సహకార సంఘాలపై పన్నును 22% ప్లస్ సర్‌చార్జికి తగ్గించాలి.
• మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్టులలో పెట్టుబడులపై సావరిన్ వెల్త్ ఫండ్లకు 100% పన్ను రాయితీని ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించింది.
• 15% రాయితీ పన్ను రేటు విద్యుత్ ఉత్పత్తి సంస్థలకు విస్తరించింది.
• డివిడెండ్ డిస్ట్రిబ్యూషన్ టాక్స్ (డిడిటి) కంపెనీలకు బదులుగా వ్యక్తులకు మార్చబడింది.
• హౌసింగ్ సరసమైన హౌసింగ్ డెవలపర్‌లకు మరింత సరసమైన, పన్ను సెలవు ఇచ్చింది.
• సరసమైన గృహ రుణాలపై అదనపు రూ .1.5 లక్షల పన్ను ప్రయోజనం.
• ఆధార్ ఆధారంగా పాన్ యొక్క తక్షణ కేటాయింపు కోసం ప్రభుత్వం వ్యవస్థను ప్రారంభించనుంది.
• పాదరక్షలు మరియు ఫర్నిచర్ పై కస్టమ్స్ సుంకం పెంచింది.
• వైద్య పరికరాల దిగుమతిపై నామమాత్రపు ఆరోగ్య సెస్ ప్రవేశపెట్టాలి.
• పన్ను చెల్లింపుదారుల ఆధార్ ఆధారిత ధృవీకరణను ప్రవేశపెడుతున్నారు.
• ఎరువుల కంపెనీలకు జీరో బడ్జెట్ వ్యవసాయం మంచి చర్య కాకపోవచ్చు.
• బడ్జెట్‌లో విధించిన వైద్య పరికరాల దిగుమతిపై ఆరోగ్య సెస్.
• పన్ను పాలనను మరింత సరళీకృతం చేసే ఉద్దేశ్యంతో ప్రభుత్వం 70 మినహాయింపులు, తగ్గింపులను తొలగించింది.
• ఈ సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని ప్రవేశపెట్టడానికి ఐదేళ్లలో క్వాంటం కంప్యూటింగ్ కోసం బడ్జెట్ ₹ 8,000 కోట్లు కేటాయించింది.
• న్యూస్‌ప్రింట్, తేలికపాటి పూత కాగితం దిగుమతిపై కస్టమ్స్ సుంకాన్ని ఎఫ్‌ఎం సీతారామన్ 5% కి సగానికి తగ్గించారు.
• 2022 జూన్ 30 వరకు స్థానికేతరులకు వడ్డీ చెల్లింపుపై ప్రభుత్వం 5% రాయితీ నిలిపివేత రేటును పొడిగించింది.
• పన్ను వ్యాజ్యాన్ని తగ్గించడానికి ప్రభుత్వం ‘వివాద్ సే విశ్వస్’ పథకాన్ని ప్రారంభించనుంది.
• జీఎస్టీ “అత్యంత చారిత్రాత్మక సంస్కరణ”. జీఎస్టీ దేశాన్ని ఆర్థికంగా ఏకీకృతం చేసింది, మొత్తం పన్నులలో 10% తగ్గింపు.
• భారత ఎఫ్డిఐ 190 బిలియన్ డాలర్ల నుండి 284 బిలియన్ డాలర్లకు పెరిగింది.
• కేంద్ర ప్రభుత్వ రుణాన్ని మార్చి 2019 లో జిడిపిలో 48.7 శాతానికి తగ్గించింది, ఇది 2014 మార్చిలో 52.2 శాతంగా ఉంది.
• వ్యవసాయ సంబంధిత పాయింట్లు, నీటి ఒత్తిడి సంబంధిత పాయింట్లతో సహా 16 యాక్షన్ పాయింట్లను చేపట్టాలని ప్రతిపాదించండి.
• ఫస్ట్ యాక్షన్ పాయింట్‌లో 3 మోడల్ వ్యవసాయ సంబంధిత చట్టాలు మరియు నీటి ఒత్తిడి సంబంధిత సమస్య ఉన్నాయి.
• 100 నీటి పీడన జిల్లాలకు సమగ్ర చర్యలు, పిఎం కుసుమ్ పథకాలు రైతుల ఆధారపడటాన్ని తొలగించాయి, బంజరు భూమి నుండి జీవనం సాగించడానికి రైతులకు సౌర విద్యుత్ ఉత్పత్తి యూనిట్లు ఏర్పాటు చేయబడతాయి.
• పిపిపి మోడల్ ద్వారా కిసాన్ రైలు తద్వారా పాడైపోయే వస్తువులను త్వరగా రవాణా చేయవచ్చు. కృషి ఉడాన్‌ను అంతర్జాతీయ, జాతీయ మార్గాల్లో మోకా ప్రారంభిస్తుంది.
• 16 వ యాక్షన్ పాయింట్ కింద దీన్ దయాల్ ఆంటోదయ యోజన 58 లక్షల స్వయం సహాయక సంఘాలను సమీకరించారు, మరింత విస్తరిస్తున్నారు.
• 2 విస్తృత వర్గాలు: వ్యవసాయం, అనుబంధ రంగాలతో కూడిన రంగానికి 2020-21 సంవత్సరానికి 2.83 లక్షల కోట్లు, వ్యవసాయానికి 1.6 లక్షల కోట్లు గ్రామీణ, పంచాయతీ రాజ్ కోసం 1.23 లక్షల కోట్లు.
• ఆయుష్మాన్ చికిత్స కోసం 112 ఆకాంక్ష జిల్లాలు ఉన్నాయి.
• వెల్నెస్ వాటర్ అండ్ శానిటేషన్ & హెల్త్‌కేర్ మిషన్ ఇంద్రధనుష్ కవర్‌కు విస్తరించింది.
• 12 వ్యాధులు, ఫిట్ ఇండియా ఉద్యమం, జల్ జీవన్ మిషన్, స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్.
• ఆరోగ్య రంగానికి 69,000 కోట్లు.
• టిబి హరేగా, దేశ్ జీతేగా ”ప్రచారం, 2025 నాటికి క్షయవ్యాధిని అంతం చేయాలన్న ప్రచారాన్ని బలోపేతం చేయండి. 2024 నాటికి 2000 medicines షధాలను, 300 శస్త్రచికిత్సలను అందించే జాన్ ఆషాది కేంద్ర పథకం.
• కొత్త విద్యా విధానం త్వరలో ప్రకటించబడుతుంది, విదేశీ విశ్వవిద్యాలయానికి ఆసియా మరియు ఆఫ్రికన్ దేశాలలో ప్రతిపాదించిన IND-SAT పరీక్ష జల్ జీవన్ మిషన్ కోసం 3.60 లక్షల కోట్లు. త్వరలో కొత్త ఎడు విధానం. స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ కేటాయింపు రూ .12,300 కోట్లు.
• స్థానిక నీటి వనరులను పెంచడం, 2020-21లో నీటి పెంపకాన్ని ప్రోత్సహించడం, 11,500 కోట్లు అందించబడతాయి.
• 2030 నాటికి, భారతదేశం ప్రపంచంలోనే అత్యధిక శ్రామిక-వయస్సు జనాభాను కలిగి ఉంటుంది.
• కొత్త విద్యా విధానం త్వరలో ప్రకటించబడుతుంది, విదేశీ విశ్వవిద్యాలయం న్యూ ఎడు పాలసీ కోసం ఆసియా మరియు ఆఫ్రికన్ దేశాలలో ప్రతిపాదించిన IND-SAT పరీక్ష త్వరలో.
• సుమారు 150 ఉన్నత విద్యాసంస్థలు మార్చి 2021 నాటికి అప్రెంటిస్‌షిప్ ఎంబెడెడ్ డిగ్రీ డిప్లొమా కోర్సులను ప్రారంభిస్తాయి. అధిక నాణ్యత గల విద్యను అందించడానికి సోర్సింగ్‌ను ప్రారంభించడానికి చర్యలు తీసుకుంటారు. యువ ఇంజనీర్లకు ఇంటర్న్‌షిప్ అవకాశాలను అందించడానికి పట్టణ స్థానిక సంస్థలు. అణగారిన విద్యార్థుల కోసం, డిగ్రీ స్థాయి పూర్తి స్థాయి ఆన్‌లైన్ విద్యా కార్యక్రమం ప్రారంభించబడుతుంది.
• నేషనల్ పోలీస్ యూనివర్శిటీ మరియు నేషనల్ ఫారిన్ యూనివర్శిటీ ఏర్పాటు చేయబడతాయి. ఎక్కువ మంది వైద్యులను ఉత్పత్తి చేయడానికి జిల్లా స్థాయిలో వైద్య కళాశాలలను ఏర్పాటు చేయనున్నారు.
• హై-స్పీడ్ రైలు ముంబై-అహేమదాబాద్ చురుకుగా అనుసరించబడుతుంది.
• 27000 కి.మీ రైలు ట్రాక్ విద్యుదీకరణ.
• రైలు పట్టాలతో పాటు సౌరశక్తితో కూడిన సామర్థ్యాన్ని ఏర్పాటు చేయాలి.
• అతుకులు లేని జాతీయ చలిని నిర్మించడానికి పాడైపోయే వస్తువుల కోసం సరఫరా గొలుసు, భారతీయ రైల్వే పిపిపి మోడల్ ద్వారా కిసాన్ రైలును ఏర్పాటు చేస్తుంది, తద్వారా పాడైపోయే వస్తువులను త్వరగా రవాణా చేయవచ్చు. కృషి ఉడాన్‌ను అంతర్జాతీయ, జాతీయ మార్గాల్లో మోకా ప్రారంభిస్తుంది.
• పరిశ్రమ, వాణిజ్యం అభివృద్ధి, ప్రోత్సాహానికి రూ .27,300 కోట్లు.
• పౌరులకు ఇంటర్నెట్ అందించడానికి డేటా సెంటర్ పార్కులను ఏర్పాటు చేయడానికి టెక్ కంపెనీలను పిఎం ప్రభుత్వం అనుమతిస్తుంది. ఇది భరతత్‌నెట్ కోసం రూ .6,000 కోట్లు కేటాయించింది.
• 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి పోషకాహార సంబంధిత కార్యక్రమాలకు 5600 కోట్లు కేటాయించారు. పిల్లల పోషణ, గర్భిణీ స్త్రీలు, పోషన్ అభియాన్ ప్రారంభించబడింది.
• తల్లులకు నియమించిన 10 కోట్ల గృహాల టాస్క్‌ఫోర్స్ యొక్క పోషక స్థితిని నవీకరించడానికి స్మార్ట్‌ఫోన్‌లతో కూడిన 6 లక్షలకు పైగా అంగన్‌వాడీ కార్మికులు.
• ఎస్సీ, ఓబిసి తరగతులకు 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి 85,000 కోట్లు, ఎస్టీ తరగతులకు 53,700 కోట్లు కేటాయించారు. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి 53,700 కోట్లు, సీనియర్ సిటిజన్స్ & దివ్యాంగ్స్ కోసం, 2020-21కి 9,500 కోట్లు కేటాయించారు.
• ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హెరిటేజ్ అండ్ కల్చర్ ఏర్పాటు. ఆన్‌సైట్ మ్యూజియంతో 5 పురావస్తు ప్రదేశాలు ఐకానిక్ సైట్‌లుగా అభివృద్ధి చేయబడతాయి: రాఖీ గార్హి హర్యానా, హస్తినాపూర్ యుపి, శివసాగర్ అస్సాం, డోలావిరా అస్సాం, టిఎన్‌లోని ఆదిచలానూర్.
• 3150 కోట్లు సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖకు కేటాయించారు. రాంచీ జార్ఖండ్‌లో గిరిజన మ్యూజియం ఏర్పాటు చేయనున్నారు. మారిటైమ్ మ్యూజియం ఏర్పాటు చేయబడుతుంది.
• ఇన్స్టిట్యూట్ డీమ్డ్ యూనివర్శిటీ స్టేటస్ కలిగి ఉంది.
• సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ క్రింద ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హెరిటేజ్ & కన్జర్వేషన్ ఏర్పాటు.
• 2023 నాటికి ప్రీపెయిడ్ స్మార్ట్ మీటర్లు.
• 16200 కి.మీ గ్యాస్ గ్రిడ్ విస్తరించింది.
• గ్రామాలను అనుసంధానించడానికి ఫైబర్ నెట్.
• భారతదేశం అంతటా డేటా సెంటర్ పార్క్.
• ఫైబ్రేలింక్ గ్రామ పంచాయతీలు.
• ఆప్టికల్ ఫైబర్ టెక్నాలజీతో 1 లక్ష గ్రామ పంచాయతీలను అనుసంధానించాలి.
• పారిస్ ఒప్పందాల కోసం మా కట్టుబాట్లు 1 జనవరి 2021 నుండి ప్రారంభమవుతాయి, పరిశుభ్రమైన గాలిని నిర్ధారించడానికి రాష్ట్రాలను ప్రోత్సహించండి- పర్యావరణ మంత్రిత్వ శాఖకు 4,400 కోట్ల కేటాయింపులు.
• 1 పోర్ట్ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లో ఉండాలి.
• Delhi ిల్లీ-ముంబై ఎక్స్‌ప్రెస్-వే.
• గ్రామ వ్యవసాయ నిల్వ సౌకర్యాలు ఏర్పాటు చేయడానికి స్వయం సహాయక బృందాలు అనుమతించబడతాయి. చేపల ఉత్పత్తిని పెంచడానికి తీరప్రాంతాల్లోని గ్రామీణ యువతను ప్రభుత్వం చేర్చుతుంది.
• నేషనల్ రిక్రూట్‌మెంట్ ఏజెన్సీని ఏర్పాటు చేయాలి.
• గెజిటెడ్ కాని పోస్టుల కోసం సాధారణ అర్హత పరీక్షను ఏర్పాటు చేయాలి. ప్రతి జిల్లాలో, ముఖ్యంగా ఆకాంక్షించే జిల్లాల్లో ఒక కేంద్రం ఏర్పాటు చేయబడుతుంది.
• FM ఇన్నోవేషన్ & క్వాంటం కంప్యూటింగ్ కోసం 2 నేషనల్ సైన్స్ స్కీమ్స్ జెనెటిక్ డేటాబేస్ను ఎఫ్ఎమ్ ప్రకటించింది, మా కంప్యూటేషనల్ ఎన్ ఎనలిటికల్ సామర్థ్యాలను ప్రత్యేకమైన గ్లోబల్ లీగ్‌లో చేరడానికి 5 సంవత్సరాలలో రూ .8000 సిఆర్.
• భారత ప్రభుత్వం యొక్క ఐడిబిఐ యొక్క బ్యాలెన్స్ హోల్డింగ్‌ను ప్రైవేట్ రిటైల్ మరియు సంస్థాగత పెట్టుబడిదారులకు స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా విక్రయించడానికి ప్రతిపాదించబడింది.
• ప్రస్తుతం బీమా కవరేజీని డిపాజిటర్‌కు రూ .5 లక్షలకు పెంచింది, ప్రస్తుతం ఇది లక్ష రూపాయలు. పిఎంసి బ్యాంక్ సంక్షోభం తరువాత ఇది వస్తుంది.
• కృషి ఉడాన్ పథకాన్ని విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ ప్రారంభించనుంది.
• NBFCS మరియు సహకార సంస్థలు వ్యవసాయంలో చురుకుగా ఉన్నాయి. నాబార్డ్ రీఫైనాన్స్ పథకం విస్తరించబడుతుంది. రూ .15 లక్షల కోట్ల వ్యవసాయ రుణ లభ్యత ఉంటుంది.
• కొత్త విద్యా విధానం త్వరలో ప్రకటించబడుతుంది.
• పట్టణ స్థానిక సంస్థలు యువ ఇంజనీర్లకు ఒక సంవత్సరం పాటు ఇంటర్న్‌షిప్ ఇవ్వడం వల్ల ప్రభుత్వం ఎలా పనిచేస్తుందో తెలుసుకోవచ్చు.
• డిగ్రీ స్థాయి ఆన్‌లైన్ విద్యా కోర్సులు ప్రవేశపెడతారు, వీటిని టాప్ 100 జాబితాలో ఉన్న కళాశాలలు నేషనల్ ఎడ్యుకేషనల్ ఇనిస్టిట్యూట్ జాబితా ద్వారా అందించవచ్చు.
• ఇండియన్ గోల్డ్ ఫిబ్రవరి ఫ్యూచర్స్ రూ .41,000 మార్కును తిరిగి పొందింది మరియు అంతకుముందు రికార్డు స్థాయిలో 10 గ్రాములకు 41,293 గా ఉంది.
• భారతదేశం యొక్క ఎగుమతి రుణాన్ని పెంచే లక్ష్యంతో NIRVIC అనే కొత్త పథకం ప్రారంభించబడుతుంది. చిన్న గ్రామీణ ప్రాంతాలు మరియు జిల్లాల్లో హబ్‌ల ఏర్పాటుపై ఇది పరిశీలిస్తుంది. ఈ పథకాన్ని ఈ ఏడాదినే ప్రారంభించనున్నారు.
• 2022 సంవత్సరంలో భారత్‌ జి 20 ప్రెసిడెన్సీకి ఆతిథ్యం ఇవ్వనుంది, సన్నాహాల కోసం ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ రూ .100 కోట్లు కేటాయించనుంది.
• ముఖ్యంగా మహిళలకు ఉద్దేశించిన కార్యక్రమాలకు రూ .28,600 కోట్లు కేటాయించడానికి ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సిద్ధంగా ఉంది. “బేటి బచావో బేటి పాదవో” అత్యంత విజయవంతమైన పథకం, పాఠశాలలో బాలికల నమోదు అబ్బాయిల కంటే ఎక్కువగా ఉంది.
• మహిళలకు వివాహ వయస్సును సిఫారసు చేయడానికి టాస్క్‌ఫోర్స్‌ను ఏర్పాటు చేయాలి
• ఎల్‌ఐసి ఐపిఓ ద్వారా డబ్బును సేకరించే ప్రణాళికలు ప్రభుత్వానికి ఉన్నాయి. ఈ విధంగా ప్రభుత్వం తన హోల్డింగ్‌లో కొంత భాగాన్ని ఎల్‌ఐసిలో విక్రయిస్తుంది.
• చట్టంలో పన్ను చెల్లింపుదారుల చార్టర్ కోసం చార్టర్ను ఏర్పాటు చేయాలని మరియు పన్ను వేధింపులకు వ్యతిరేకంగా పన్ను చెల్లింపుదారులు స్వేచ్ఛగా ఉండేలా చూడాలని ప్రభుత్వం కోరుకుంటుంది.
• పిఎం ఉడాన్ పథకం బివై 2024 కు సహకారం అందించడానికి మరో 100 విమానాశ్రయాలు అభివృద్ధి చేయబడతాయి.
• ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో విద్యుత్ పునరుత్పాదక ఇంధన రంగానికి ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ రూ .22 వేల కోట్లు కేటాయించనుంది. ప్రస్తుత గ్యాస్ 6,000 కిలోమీటర్ల నుండి 27,000 కిలోమీటర్లకు చేరుకోవడానికి జాతీయ గ్యాస్ గ్రిడ్‌ను విస్తరించాలని ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించింది.
• జిడిపి యొక్క నామమాత్రపు వృద్ధి 2020-21లో 10% పోకడల ఆధారంగా అంచనా వేయబడింది. 2020-21, 26.99 లక్షల కోట్ల వ్యయం యొక్క సవరించిన అంచనాలు. 19.32 లక్షల కోట్లు అంచనా.
• 23 ిల్లీ-ముంబై ఎక్స్‌ప్రెస్ వే 2023 నాటికి పూర్తవుతుంది.
• చెన్నై-బెంగళూరు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే త్వరలో ప్రారంభించనుంది.
• మౌలిక సదుపాయాల రంగానికి, జాతీయ లాజిస్టిక్ విధానానికి త్వరలో ప్రాజెక్టు తయారీ సౌకర్యాలను ఏర్పాటు చేయనున్నారు.
• సంవత్సరానికి రూ .40,000 కోట్లు వ్యక్తులకు కొత్త ఆదాయపు పన్ను రేట్ల నుండి రాబడి ఉంటుంది.
• నికర మార్కెట్ రుణాలు 20 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ .4.99 లక్షలు, వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ .5.36 లక్షలు కోట్లు.
• గత సంవత్సరాల్లో ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకుల్లో మూలధనంగా రూ .3.50 లక్షల కోట్లు చొప్పించారు.
• జమ్మూ కాశ్మీర్‌కు రూ .30,757 కోట్లు, 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి లడఖ్‌కు రూ .5,958 కోట్లు ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించింది.