13th oct 2019 current affairs

✍  కరెంట్ అఫైర్స్ 13 అక్టోబరు 2019 Sunday ✍

తెలంగాణ వార్తలు

హైదరాబాద్‌లో నేషనల్‌ డిజైన్‌ సెంటర్‌.. ఏర్పాటుకు యత్నాలు : కేటీఆర్‌

i.       దేశంలోనే మొదటి నేషనల్‌ డిజైన్‌ సెంటర్‌ను హైదరాబాద్‌లో ఏర్పాటు చేసేందుకు అంతర్గత వాణిజ్యం, పారిశ్రామిక ప్రోత్సాహక విభాగం (డీపీఐఐటీ)తో కలిసి తెలంగాణ ప్రభుత్వం పనిచేస్తోందని రాష్ట్ర ఐటీ, పరిశ్రమలు, పురపాలక శాఖ మంత్రి కె.టి.రామారావు చెప్పారు.

ii.      నగరంలో ఏర్పాటు కానున్న నేషనల్‌ డిజైన్‌ సెంటర్‌ ఇతర కంపెనీలకు డిజైన్‌ కన్స్‌ల్టెన్సీ సేవలు అందించడంతో పాటు డిజైనింగ్‌ విద్యకు సంబంధించి శిక్షణ తరగతుల నిర్వహణ, భారతీయ డిజైన్లను ప్రపంచస్థాయి మార్కెట్‌లోకి తీసుకెళ్లడం, డిజైన్‌ పరిశోధన వంటి కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తుందన్నారు.

సదస్సులు

1st India Sports Summit held in New Delhi :

i.       న్యూ డిల్లీలో జరిగిన 1 వ భారత క్రీడా సదస్సు 2019 ను యువజన, క్రీడా శాఖల మంత్రి కిరెన్ రిజిజు ప్రారంభించారు.

ii.      ఈ కార్యక్రమంలో భారతదేశాన్ని క్రీడా శక్తి కేంద్రంగా మార్చాలనే లక్ష్యంతో జాతీయ క్రీడా సంస్కృతిని ప్రేరేపించాల్సిన అవసరాన్ని ఆయన నొక్కి చెప్పారు.

iii.    పైన పేర్కొన్న లక్ష్యాలను ప్రోత్సహించడానికి కాన్ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఇండస్ట్రీ (సిఐఐ) సహాయంతో ‘ఫిట్ ఇండియా’ మిషన్ కార్యాలయాన్ని ఏర్పాటు చేయనున్నట్లు ఆయన ప్రకటించారు.

“India International Cooperatives Trade Fair” inaugurated :

i.       1 వ ‘ఇండియా ఇంటర్నేషనల్ కోఆపరేటివ్స్ ట్రేడ్ ఫెయిర్’ ను న్యూ డిల్లీలో ప్రారంభించారు.

ii.      3 రోజుల ఫెయిర్ సహకార ఉత్పత్తుల ఎగుమతిని ప్రోత్సహించడానికి ఒక ప్రధాన వేదిక, ఇది గ్రామీణ మరియు వ్యవసాయ శ్రేయస్సును మెరుగుపరుస్తుంది.

iii.    ఈ ఫెయిర్‌లో 35 దేశాల సంస్థలు, 150 కి పైగా భారతీయ సహకార సంస్థలు పాల్గొంటున్నాయి.

iv.    వ్యవసాయ మంత్రి నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ ‘యువ సహకర్’ కోఆపరేటివ్ ఎంటర్ప్రైజ్ సపోర్ట్ అండ్ ఇన్నోవేషన్ స్కీమ్ 2019 ను కూడా ప్రారంభించారు.

                        Appointments

విశాఖ పోర్టు ఛైర్మన్‌గా రామమోహన్‌రావు :

i.          విశాఖ నౌకాశ్రయ ఛైర్మన్‌గా ఉత్తరప్రదేశ్‌ కేడర్‌కు చెందిన కె.రామమోహన్‌రావును నియమిస్తూ డి.ఒ.పి.టి. అధికారులు ఉత్తర్వులు జారీ చేశారు.

ii.       ప్రస్తుతం ఆయన ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని మీర్జాపూర్‌ డివిజినల్‌ కమిషనర్‌గా వ్యవహరిస్తున్నారు. రిజర్వ్‌బ్యాంక్‌లో మూడేళ్లు, నాబార్డ్‌లో ఒకటిన్నర సంవత్సరంపాటు కొనసాగారు. ఆయన స్వస్థలం పశ్చిమగోదావరి జిల్లా ఏలూరు. 2023 వరకు నౌకాశ్రయ ఛైర్మన్‌గా కొనసాగుతారు.

iii.     Minister of State (Independent charge) for Shipping & Union Minister of State for Chemical and Fertilizers - Mansukh L.Mandaviya

అవార్డులు

Sadhbhavana Award to Gopal Kishan :

i.       1968 నాటి తెలంగాణ ఉద్యమంలో కీలక పాత్ర పోషించిన స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడు, ప్రసిద్ధ వైద్యుడు ఎ. గోపాల్ కిషన్ కు అక్టోబర్ 19 న రాజీవ్ గాంధీ సద్భావన అవార్డును ప్రదానం చేయనున్నారు.

ii.      1990 లో చార్మినార్ వద్ద పార్టీ జెండాను ఎగురవేసిన దివంగత ప్రధాని రాజీవ్ గాంధీ జ్ఞాపకార్థం రాజీవ్ గాంధీ సద్భావన యాత్ర స్మారక కమిటీ ఈ రోజును సద్భవానా దివాస్ గా జరుపుకుంటుందని కమిటీ చైర్మన్ జి.నిరంజన్ అన్నారు.

iii.    డాక్టర్ కిషన్ ఉస్మానియా జనరల్ హాస్పిటల్ సూపరింటెండెంట్ మరియు 1968 లో తెలంగాణ ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించిన ఏడుగురిలో ఒకరు.

BOOKS

‘చరిత్రకెక్కని సమరం- తలవంచని నాగులవంచ’ – By కట్టా శ్రీనివాస్‌

i.       ఖమ్మం జిల్లాలోని నాగులంచ గ్రామంలో 1687 అక్టోబరు 13న డచ్‌ వ్యాపారులు అక్రమంగా ఏర్పాటు చేసిన వ్యాపారస్థావరంపై గ్రామస్థులు దాడి చేసి తరిమికొట్టిన సంఘటనపై కట్టా శ్రీనివాస్‌ రచించిన ‘చరిత్రకెక్కని సమరం- తలవంచని నాగులవంచ’ పుస్తకాన్ని రాష్ట్ర ప్రణాళిక సంఘం ఉపాధ్యక్షుడు వినోద్‌కుమార్‌ హైదరాబాద్‌లో ఆవిష్కరించారు. 

ii.      332 సంవత్సరాల క్రితమే తెలంగాణ వలస వాద దోపిడీని, విదేశీ ఆధిపత్యాన్ని ఎదుర్కొవడం చారిత్రక ఘట్టం. అనేక గ్రామాలకు స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో పాల్గొన్న వీరోచిత చరిత్ర ఉన్నా దురదృష్టవశాత్తూ అది వెలుగు చూడలేదు. తెలంగాణ ఆవిర్భవించిన తర్వాత రాష్ట్రంలోని సమరయోధుల చరిత్రను వెలుగులోకి తెచ్చేందుకు ప్రభుత్వం పూనుకుంది. నాగులంచ చరిత్ర ఇలా వెలుగుచూసింది. ఇవి భవిష్యత్తు తరాలకు ఎంతో ఉపయోగపడతాయి.

‘Under the Banyan Tree - The Forgotten Story of Barrackpore Park’ : By Soumen Mitra and Monabi Mitra

i.       మాజీ కోల్‌కతా పోలీస్ కమిషనర్ మరియు సీనియర్ ఐపిఎస్ ఆఫీసర్ సౌమెన్ మిత్రా మరియు స్కాటిష్ చర్చి కాలేజీలోని మొనాబి మిత్రా అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ రాసిన ఈ పుస్తకం 177 పేజీలకు పైగా నడుస్తున్న పుస్తకం బరాక్‌పూర్ గురించి కథలు, స్కెచ్‌లు మరియు పెయింటింగ్స్‌తో నిండి ఉంది, ఇది గవర్నర్ జనరల్ మరియు వైస్రాయ్స్ తిరోగమనంగా మారింది.

ii.      ఆకర్ బుక్స్ ప్రచురించిన ఈ పుస్తకం 1857లో తిరుగుబాటు ప్రారంభమై కంటోన్మెంట్‌లోని ప్రభుత్వ గృహానికి అర కిలోమీటర్ దూరంలో ఉన్న సమయంలో, బారక్‌పూర్‌తో షార్లెట్ కన్నింగ్ యొక్క లోతైన అనుబంధాన్ని నొక్కి చెబుతుంది.

iii.    1857 తరువాత, బరాక్‌పూర్ కంటోన్మెంట్ భారతీయ రాజకీయాల్లో కొత్త మానసిక స్థితికి పర్యాయపదంగా మారిందని, భారతీయులకు వ్యతిరేకత మరియు అసమ్మతి ఉన్న ప్రదేశాన్ని సూచిస్తుంది, బ్రిటిష్ వారు దీనిని తిరుగుబాటుకు కేంద్రంగా భావించారు. సిమ్లా కనుగొనబడిన తరువాత బ్రిటిష్ వారు సంవత్సరంలో ఎక్కువ భాగం హిల్ స్టేషన్ కు వైదొలిగారు మరియు బరాక్‌పూర్ వారాంతపు దేశ గృహంగా మిగిలిపోయింది.

iv.    స్వాతంత్ర్యం తరువాత పోలీసు ఆసుపత్రిగా మారిన ప్రభుత్వ ఇల్లు మరియు ఉద్యానవనం పునరుద్ధరణ, నిరాశతో కూరుకుపోవడం మరియు ప్రజల జ్ఞాపకశక్తి నుండి నెమ్మదిగా బయటపడటం ఈ పుస్తకం వివరిస్తుంది. రచయితలు "విధి యొక్క మలుపు" గా అభివర్ణించేది ఏమిటంటే, సహ రచయిత మిస్టర్ మిత్రా పశ్చిమ బెంగాల్ పోలీసు శిక్షణా శాఖలో పోస్ట్ చేయబడ్డారు మరియు దాని పునరుద్ధరణలో కీలకమైనవారు.

ముఖ్యమైన రోజులు

World Migratory Bird Day (ప్రపంచ వలస పక్షుల దినోత్సవం) : 12 October

i.       Theme for 2019 : Protect Birds: Be the Solution to Plastic Pollution !

ii.      ప్రతి సంవత్సరం అక్టోబర్ 12 న ప్రపంచ వలస పక్షుల దినోత్సవం జరుపుకుంటారు. ఇది వలస పక్షుల సంరక్షణ మరియు వాటి ఆవాసాల అవసరాన్ని ఎత్తిచూపే వార్షిక అవగాహన పెంచే ప్రచారం.

iii.    ఇది గ్లోబల్ అవుట్ రీచ్ కలిగి ఉంది మరియు వలస పక్షులు ఎదుర్కొంటున్న బెదిరింపుల గురించి ప్రపంచ అవగాహన పెంచడానికి ఇది ఒక ప్రభావవంతమైన సాధనం.

‘జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్‌’ 26వ వ్యవస్థాపక దినోత్సవం – October 12

i.       ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు, సంస్థల నుంచి సమాచారాన్ని అడిగి తీసుకునే అధికారమే సమాచార హక్కు (Right to Information). మనం ఏ ఆఫీస్ లో కాలిడినా కావలిసిన సమాచారంపొందుట దుర్లభం. లంచం ఇచ్చుకోనిదే ఫైలు కదలదు. సామాన్యుడికి ఏ ఆఫీసుకు వెళ్ళినా పనిచేయించుకోవటం, తనకు కావలసిన సమాచారాన్ని రాబట్టటం చాలా కష్టం.

ii.      ఈ నేపథ్యంలో భారత ప్రభుత్వం 12 అక్టోబర్ 2005 తేదీన ఈ సమాచార హక్కు చట్టం (Right to Information Act) భారతదేశమంతటా అమలులోకి వచ్చింది. దీనిని ఉపయోగించుకొని, ప్రభుత్వ పనులపై సమచారాన్ని పొందవచ్చు.

iii.     ఇంతకుముందు పార్లమెంటు, లేక విధాన సభ లేక విధాన పరిషత్ సభ్యులకు గల ఈ సౌకర్యాన్ని, ఈ చట్టం ద్వారా ప్రజలందరికి కలిగింది,. ప్రభుత్వ అధికారులు అడగకపోయినా వారంతట వారే విధి విధానాలు, ఉద్యోగుల బాధ్యతలు మొదలైన 17 అంశాల గురించి సమాచారం ఇవ్వాలి.

iv.    దీని ప్రకారం ప్రతి ప్రభుత్వ కార్యాలయంలో సహాయ పౌర సమాచార అధికారి, పౌర సమాచార అధికారి, అప్పిలేట్ అధికారుల పేర్లు, వారి ఫోన్ నెంబర్లను, ప్రజలకు కనిపించే విధంగా బోర్డుమీద స్పష్టంగా రాసి ఉంచాలి.సమాచార హక్కు చట్టం లో మెుత్తం 6 అధ్యాయాలు, 31సెక్షన్లు ఉన్నాయి.

v.     దరఖాస్తు స్వీకరణ తేదినుండి 30 రోజులలోగా సమాచారాన్ని ఇవ్వాలి. ఇవ్వలేకపోతే లేక తిరస్కరించినట్లయితే దానికి కారణాలను తెలపాలి.

International Day for Disaster Risk Reduction (విపత్తు ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి అంతర్జాతీయ దినోత్సవం) - 13 October

i.       2019 Theme : Reduce disaster damage to critical infrastructure and disruption of basic services

ii.      ప్రకృతి విపత్తు తగ్గింపుకు అంతర్జాతీయ దినోత్సవం ప్రతి సంవత్సరం అక్టోబర్ 13 న విపత్తు తగ్గింపు ప్రమాదం గురించి అవగాహన పెంచుతుంది. 1989 లో, అంతర్జాతీయ విపత్తు ప్రమాదాన్ని తగ్గించే దినోత్సవాన్ని యునైటెడ్ దేశాల జనరల్ అసెంబ్లీ ప్రారంభించింది.

iii.    ప్రమాద-అవగాహన మరియు విపత్తు తగ్గింపు యొక్క ప్రపంచ సంస్కృతిని ప్రోత్సహించడానికి ఐక్యరాజ్యసమితి సర్వసభ్య సమావేశం ఒక రోజు పిలుపునిచ్చిన తరువాత, విపత్తు తగ్గింపు కోసం అంతర్జాతీయ దినోత్సవం 1989 లో ప్రారంభమైంది.

iv.    ప్రతి అక్టోబర్ 13 న జరిగే ఈ రోజు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజలు మరియు సమాజాలు విపత్తులకు గురికావడాన్ని ఎలా తగ్గిస్తున్నాయో మరియు వారు ఎదుర్కొంటున్న నష్టాలలో నిలబడటం యొక్క ప్రాముఖ్యత గురించి అవగాహన పెంచుకుంటాయి.

క్రీడలు

పసిడి వేటలో మంజు. ప్రపంచ బాక్సింగ్‌ ఫైనల్లో ప్రవేశం. మేరీకోమ్‌, జమున, లవ్లీనాలకు కాంస్యాలే :

i.          ప్రపంచ బాక్సింగ్‌ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో ఏడో స్వర్ణం గెలవాలన్న దిగ్గజ బాక్సర్‌ మేరీకోమ్‌ ఆశ తీరలేదు. ఈసారి ఆమె పోరాటం సెమీఫైనల్లోనే ముగిసింది. అయితే భారత్‌ టీనేజీ సంచలనం మంజు రాణి 48 కిలోల విభాగంలో అద్భుత ప్రదర్శనతో ఫైనల్లోకి ప్రవేశించింది. మేరీతో పాటు జమున, లవ్లీనా కూడా కాంస్యాలతోనే సరిపెట్టుకున్నారు.

ii.         హరియాణా అమ్మాయి మంజు రాణి ఫైనల్‌కు దూసుకెళ్లింది. 48 కేజీల విభాగం సెమీఫైనల్లో ఆరోసీడ్‌ మంజు 4-1తో చతామత్‌ రక్‌సాత్‌ (థాయ్‌లాండ్‌)ను ఓడించింది.

iii.       మేరీకోమ్‌ తర్వాత ప్రపంచ మహిళల బాక్సింగ్‌లో ఫైనల్‌కు వెళ్లిన భారత క్రీడాకారిణిగా మంజు రికార్డు సృష్టించింది. తుది సమరంలో రెండో సీడ్‌ ఎక్తరీనా (రష్యా)తో అమీతుమీ తేల్చుకోనుంది.

మేరీ పోరాడినా..

iv.        51 కేజీల విభాగం సెమీస్‌లో మేరీ 1-4తో ఐరోపా ఛాంపియన్‌ బుసెంజ్‌ (టర్కీ) చేతిలో ఓడింది. ఒలింపిక్స్‌ను దృష్టిలో ఉంచుకుని 48 కేజీల నుంచి 51 కేజీలకు మారిన తర్వాత పతకం సాధించడం మేరీకి ఇదే తొలిసారి. ప్రపంచ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో మేరీ మొత్తం ఎనిమిది (6 స్వర్ణాలు, రజతం, కాంస్యం) పతకాలు గెలిచింది.

v.        అద్భుత ప్రదర్శనతో సెమీస్‌ చేరుకున్న జమున బోరో (54 కేజీలు), లవ్లీనా బోర్గోహైన్‌ (69 కేజీలు) కాంస్య పతకాలతో సరిపెట్టుకున్నారు.

ప్రపంచ ఛాంప్‌ ప్రజ్ఞానంద. అండర్‌-18 చెస్‌ టైటిల్‌  కైవసం :

i.          ప్రపంచ యూత్‌ చెస్‌ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో భారత 14 ఏళ్ల గ్రాండ్‌మాస్టర్‌ ప్రజ్ఞానంద సత్తాచాటాడు.

ii.       తమిళనాడుకు చెందిన ఈ క్రీడాకారుడు అండర్‌-18 ఓపెన్‌ విభాగంలో స్వర్ణాన్ని కైవసం చేసుకొని ప్రపంచ ఛాంపియన్‌గా నిలిచాడు.

బ్రైల్స్‌ ఆల్‌టైమ్‌ రికార్డు :

i.        అమెరికా సంచలన జిమ్నాస్ట్‌ సిమోన్‌ బైల్స్‌ ఖాతాలో మరో ప్రపంచ ఛాంపియన్‌షిప్‌ పసిడి! వాల్ట్‌ విభాగంలో స్వర్ణం గెలిచిన బైల్స్‌.. ఓవరాల్‌గా తన ప్రపంచ ఛాంపియన్‌షిప్‌ పసిడి పతకాల సంఖ్యను 17కు పెంచుకుంది.

ii.      అంతేకాదు మొత్తం మీద 23 ప్రపంచ పతకాలతో విటలీ షెర్‌బో (బెలారస్‌) ఆల్‌టైమ్‌ రికార్డును సమం చేసింది. మరో మూడు ఫైనల్స్‌లో ఉన్న ఆమె ఒక్క పతకం గెలిచినా ఈ రికార్డును బద్దలు కొడుతుంది.

రెండు గంటల్లోపే మారథాన్‌ పూర్తిచేసి ఘనత సాధించిన తొలి అథ్లెట్‌గా కిప్‌చోగ్‌ :

i.       కెన్యా అథ్లెట్‌ ఎలియుడ్‌ కిప్‌చోగ్‌ చరిత్ర సృష్టించాడు. రెండు గంటల్లోపే మారథాన్‌ (41.195 కిలోమీటర్లు)ను పూర్తిచేసి ఆ ఘనత సాధించిన తొలి అథ్లెట్‌గా నిలిచాడు.

ii.      మారథాన్‌ను అతను గంటా 59 నిమిషాల 40.2 సెకన్లలో పూర్తి చేశాడు. ఇది అధికారిక రేసు కాదు కాబట్టి ఈ రికార్డును పరిగణించే అవకాశం లేదు. అయినప్పటికీ కొన్నేళ్లుగా అసాధ్యంగా భావించిన ఈ ఘనతను అందుకున్న కిప్‌చోగ్‌ చరిత్రలో నిలిచిపోతాడు. 

Ashleigh Barty wins ‘The Don’ Award :

i.       వార్షిక స్పోర్ట్ ఆస్ట్రేలియా హాల్ ఆఫ్ ఫేమ్‌లో ఆష్లీ బార్టీకి ఆస్ట్రేలియన్ క్రీడ యొక్క అత్యున్నత వ్యక్తిగత గౌరవం ‘ది డాన్’ అవార్డు లభించింది.

ii.      ఈ పురస్కారంతో, ఆమె ప్రతిష్టాత్మక బహుమతిని ఎత్తివేయడంలో కాథీ ఫ్రీమాన్ మరియు ఇయాన్ తోర్పే వంటి దిగ్గజాలలో చేరారు.

iii.    46 సంవత్సరాలలో ఫ్రెంచ్ ఓపెన్ గెలిచిన మొట్టమొదటి ఆస్ట్రేలియన్ బార్టీ మరియు ఇప్పుడు 1973 లో మార్గరెట్ కోర్ట్ తరువాత నంబర్ 1 ర్యాంకింగ్‌తో ఈ సీజన్‌ను ముగించిన మొదటి ఆస్ట్రేలియా మహిళగా అవతరించింది.