12th october 2019 telugu current affairs

                    ✍  కరెంట్ అఫైర్స్ 12 అక్టోబరు 2019 Saturday ✍

జాతీయ వార్తలు

చారిత్రక కట్టడాల మధ్య స్నేహగీతిక. మహాబలిపురంలో మోదీ, జిన్‌పింగ్‌ ఇష్టాగోష్ఠి :

i.       ఏడో శతాబ్దపు చారిత్రక కట్టడాలు 21వ శతాబ్దపు మైత్రికి సాక్షిగా నిలిచాయి. పల్లవ రాజులు ప్రాణప్రతిష్ఠ చేసిన ఏకశిల నిర్మాణాలే వేదికగా ఇద్దరు అగ్రనేతలు స్నేహస్ఫూర్తిని చాటారు.

ii.       బంగాళాఖాతంలో కోరమండల్‌ తీరాన కొలువుతీరిన మామల్లాపురం (మహాబలిపురం)లో మామూలు వ్యక్తుల్లా కలియదిరుగుతూ అధికార లాంఛనాలకు దూరంగా.. గతకాలపు వైభవాన్ని వీక్షిస్తూ రెండు దేశాల నడుమ భవిష్యత్‌ దృఢ బంధానికి అంకురార్పణ చేశారు. 

iii.    మోదీ, జిన్‌పింగ్‌ మధ్య గత ఏడాది చైనాలోని వుహాన్‌ నగరంలో ఇలాంటి ఇష్టాగోష్ఠి భేటీ  జరిగిన సంగతి తెలిసిందే. సంప్రదాయ తమిళ ధోతీ, ఉత్తరీయం, తెల్ల చొక్కా ధరించిన మోదీ మామల్లాపురంలో అర్జున తపో శిలాప్రాంతంలో జిన్‌పింగ్‌కు స్వాగతం పలికారు. ఈ పట్టణానికి చైనాలోని ఫుజియాన్‌ ప్రావిన్స్‌కు మధ్య చారిత్రక సంబంధాలు ఉన్నాయి.

iv.    మామల్లాపురంలోని ప్రపంచ వారసత్వ ప్రాంతాల జాబితాలో ఉన్న అర్జున తపో ప్రాంతం, పంచరథం, తీర ప్రాంత ఆలయాలను ఇద్దరు నేతలు సందర్శించారు. కృష్ణుడి వెన్నముద్దగా వ్యవహరించే ఒక భారీ గ్రెనైట్‌ రాతి వద్ద కరచాలనం చేసుకున్నారు. అక్కడ స్వేచ్ఛగా కలియతిరిగారు.

v.     విలాసవంతమైన ‘హాంగ్‌కీ’ కారులో ఆయన మామల్లాపురానికి ప్రయాణమయ్యారని చైనా అధికార వర్గాలు పేర్కొన్నాయి. దీన్ని ప్రత్యేకంగా చైనా నుంచి తీసుకొచ్చారు. మావో జెడాంగ్‌ హయాం నుంచి అధికార కమ్యూనిస్టు పార్టీ అగ్రనేతలు ఇలాంటి వాహనాన్ని ఉపయోగిస్తున్నారు.

vi.    హాంగ్‌కీ అంటే చైనా భాషలో ‘ఎర్ర జెండా’ అని అర్థం. అమెరికా అధ్యక్షుడు ప్రత్యేక వసతులు, భద్రతా ఏర్పాట్లున్న ‘బీస్ట్‌’ కారును ఉపయోగిస్తుంటారు. అదే రీతిలో చైనా అధ్యక్షుడి విదేశీ పర్యటనల్లోనూ హాంగ్‌కీని ఉపయోగించే ఆనవాయితీకి జిన్‌పింగ్‌ శ్రీకారం చుట్టారు.

vii.   అంతర్జాతీయ వేదికలపై చైనా బ్రాండ్‌ను ప్రోత్సహించే ఉద్దేశంతో ఆయన ఈ చర్యను చేపట్టారు. హాంగ్‌కీని తొలిసారిగా 1958లో చైనాకు చెందిన ‘ఫస్ట్‌ ఆటో వర్క్స్‌ గ్రూప్‌’ ఉత్పత్తి చేసింది.

వైద్య సలహా మండలి ఏర్పాటు :

i.       కేంద్రప్రభుత్వం కొత్తగా రూపొందించిన జాతీయ వైద్యకమిషన్‌ చట్టం ప్రకారం జాతీయ వైద్య సలహా మండలి ఏర్పాటైంది. దీనికి వైద్య కమిషన్‌ ఛైర్మన్‌ ఎక్స్‌ అఫీషియో ఛైర్మన్‌గా ఉంటారు.

ii.       దేశంలోని 29 రాష్ట్రాలకు చెందిన వైద్య విశ్వవిద్యాలయాల ఉపకులపతులు, 7 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల వైద్య సంస్థలకు చెందిన అధిపతులకు ఇందులో సభ్యత్వం కల్పించింది.

iii.    24 రాష్ట్రాల వైద్య మండళ్లకు సభ్యత్వం ఇచ్చింది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ నుంచి ఎన్టీఆర్‌ వైద్య విశ్వవిద్యాలయం ఉపకులపతి, వైద్య మండలి ప్రతినిధి బూచిపూడి సాంబశివారెడ్డి, తెలంగాణ నుంచి కాళోజీ నారాయణరావు వైద్య విశ్వవిద్యాలయం ఉపకులపతి కరుణాకర్‌రెడ్డి, వైద్య మండలి ప్రతినిధి ఇ.రవీంద్రరెడ్డి ఇందులో సభ్యులుగా ఉంటారు.

EC confirms 67.4% vote in Lok Sabha election :

i.       మేలో ముగిసిన 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో 67.4% పోలింగ్ జరిగింది. ఎన్నికల సంఘం విడుదల చేసిన గణాంకాల ప్రకారం ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ యంత్రాలపై (ఈవీఎం) మొత్తం 60,43,57,242 చెల్లుబాటు అయ్యే ఓట్లు, 2,196 ఓట్లను ఈవీఎంల నుంచి తిరిగి పొందలేదని తెలిపింది.

ii.      తుది గణాంకాలు ప్రకారం 22,76,171 పోస్టల్ ఓట్లు చెల్లుబాటు అయ్యాయి. EVM లపై మొత్తం 64,91,102 ఓట్లు None of The Above(NOTA) కు వెళ్ళాయి; 22,253 పోస్టల్ బ్యాలెట్లు కూడా ఉన్నాయి. 870 ప్రాక్సీ ఓట్లు ఉన్నాయని ఎన్నికల సంఘం తెలిపింది.

SARAS Aajeevika Mela begins in New Delhi :

i.       SARAS Ajeevika Mela న్యూ డిల్లీలోని ఇండియా గేట్ లాన్స్ వద్ద ప్రారంభమైంది. దీన్‌దయాల్ ఆంటియోదయ యోజన-జాతీయ గ్రామీణ జీవనోపాధి మిషన్ చొరవతో గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ దీనిని నిర్వహించింది.

ii.      DAY-NRLM సహకారంతో ఏర్పడిన గ్రామీణ మహిళల స్వయం సహాయక బృందాలను (ఎస్‌హెచ్‌జి) ఒకే వేదికపైకి తీసుకురావడం, వారి నైపుణ్యాలను చూపించడానికి, వారి ఉత్పత్తులను విక్రయించడానికి మరియు పెద్దమొత్తంలో కొనుగోలుదారులతో సంబంధాలను పెంచుకోవడంలో ఇది సహాయపడుతుంది.

iii.    మేళా వేదిక వద్ద 200 కి పైగా స్టాల్స్ ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి, ఇక్కడ 29 రాష్ట్రాలు మరియు యుటిల నుండి దాదాపు 500 గ్రామీణ స్వయం సహాయక హస్తకళాకారులు హస్తకళలు, చేనేత వస్త్రాలు, సహజ ఆహార ఉత్పత్తులు మరియు ఇండియా గేట్ లాన్స్ వద్ద ప్రాంతీయ వంటకాలతో కూడిన ఫుడ్ కోర్ట్ వంటి విభిన్న ఉత్పత్తులను చూపిస్తారు.

GoI launches Surakshit Matritva Aashwasan (SUMAN) initiative :

i.       కేంద్ర ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి డాక్టర్ హర్ష్ వర్ధన్ సూరక్షిత్ మత్రిత్వ ఆశ్వాసన్ (సుమాన్) చొరవను న్యూ డిల్లీలో ప్రారంభించారు. సెంట్రల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ హెల్త్ అండ్ ఫ్యామిలీ వెల్ఫేర్ యొక్క 13 వ సమావేశంలో ఈ చొరవ ప్రారంభించబడింది.

ii.      నివారించదగిన తల్లి మరియు నవజాత మరణాలన్నింటినీ అంతం చేయడానికి ప్రతి మహిళ మరియు నవజాత శిశువులు ప్రజారోగ్య సదుపాయాన్ని సందర్శించేవారికి ఎటువంటి ఖర్చు లేకుండా గౌరవప్రదమైన, గౌరవప్రదమైన మరియు నాణ్యమైన ఆరోగ్య సంరక్షణకు భరోసా ఇవ్వడం ఈ చొరవ లక్ష్యం.

iii.    ఇది తల్లి మరియు శిశువులకు సానుకూల జన్మ అనుభవాన్ని కూడా అందిస్తుంది. చొరవతో, ప్రసూతి మరణాలు మరియు పిల్లల మరణాలను తగ్గించే లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి ప్రభుత్వం కట్టుబడి ఉంది.

Railway police’s website & mobile app “Sahyatri” launched :

i.       కేంద్ర మంత్రి నిత్యానంద్ రాయ్ ప్రభుత్వ రైల్వే పోలీసుల వెబ్‌సైట్ “railways.delhipolice.gov.in” మరియు “సహ్యాత్రి” అనే మొబైల్ అప్లికేషన్‌ను ప్రారంభించారు.

ii.      భారతదేశం అంతటా రైల్వేల అధికార పరిధిలో చురుకుగా ఉన్న వారి ఛాయాచిత్రాలతో సహా నేరస్థుల డేటాబేస్ రైల్వే పోలీసుల వెబ్‌సైట్‌లో అప్‌లోడ్ చేయబడుతుంది. QR కోడ్‌లను స్కాన్ చేయడానికి మరియు చదవడానికి మరియు అత్యవసర కాల్ చేయడానికి కూడా ఇది సౌకర్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది.

iii.    గూగుల్ మ్యాప్స్‌తో జియో ట్యాగింగ్ చేయడం ద్వారా రైల్వే ప్రయాణికులు పోలీస్ స్టేషన్ యొక్క అధికార పరిధిని మరియు జిఆర్‌పి అధికారుల వివరాలను తెలుసుకోవడానికి సహ్యాత్రి అనువర్తనం సహాయపడుతుంది.

iv.    క్రిమినల్ డేటాబేస్ను ఆన్‌లైన్‌లో సమగ్రపరచడం ద్వారా భారతదేశం నలుమూలల నుండి వచ్చిన ప్రయాణికుల ఫిర్యాదులను మరియు నేరాలను గుర్తించడంలో రైల్వే పోలీసులకు ఇది సహాయపడుతుంది.

ఇతర రాష్ట్రాలు / కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల వార్తలు

స్థానికత గడువు మరో రెండేళ్లు పెంపు. కేంద్ర హోంశాఖ నోటిఫికేషన్‌ జారీ :

i.       రాష్ట్ర విభజన అనంతరం తెలంగాణ నుంచి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు తరలివచ్చే వారికి స్థానికత కల్పించడానికి ఇప్పటివరకూ ఉన్న ఐదేళ్ల గడువును ఏడేళ్లకు పెంచుతూ కేంద్ర హోంశాఖ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది.

ii.       దీని ప్రకారం నవ్యాంధ్రప్రదేశ్‌ ఏర్పడిన 2014 జూన్‌ 2 నుంచి ఏడేళ్లలోపు తెలంగాణ నుంచి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు తరలివచ్చిన వారు అక్కడ స్థానికత పొందడానికి వీలవుతుంది.

iii.    రాష్ట్ర విభజన జరిగి ఐదేళ్లయిన తర్వాతా ఇప్పటికీ వివిధ పోలీసు కేడర్‌తోపాటు, షెడ్యూల్‌ 9, 10 సంస్థల విభజన అంశం కొలిక్కిరాకపోవడంతో ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు చెందిన చాలామంది హైదరాబాద్‌తోపాటు, తెలంగాణలో ఉంటున్నారు. ఈ సమస్య పరిష్కారానికి ఇంకా సమయం పట్టే అవకాశం ఉన్నందున చాలామంది సందిగ్ధంలో ఉన్నారు.

iv.     దీంతో ఈ ఏడాది జూన్‌ 2తో ముగిసిన గడువును మరో రెండేళ్లపాటు పెంచాలని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం చేసిన విజ్ఞప్తిని కేంద్ర హోంశాఖ మన్నించి ఆ మేరకు ఉత్తర్వులు జారీచేసింది.

v.     తొలి ఉత్తర్వుల ప్రకారం 2017 జూన్‌ 2వరకూ గడువు విధించారు. తర్వాత రాష్ట్ర ప్రభుత్వ విజ్ఞప్తితో దాన్ని 2019 జూన్‌ వరకు పొడిగించారు.

vi.    ఇప్పుడు తాజాగా మరో రెండేళ్లు పెంచారు. దీని ప్రకారం 2021 జూన్‌ 2లోపు తెలంగాణ నుంచి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి తరలివచ్చి ఏ ప్రాంతంలో స్థిరపడితే ఆ స్థానికతను కల్పించి విద్యా, ఉద్యోగావకాశాల్లో అందుకు తగ్గ ప్రాధాన్యం ఇస్తారు.

Darjeeling tea workers to get 20 per cent bonus :

i.       డార్జిలింగ్ కొండలలోని 87 తోటలలో 20% బోనస్ కోసం టీ గార్డెన్ కార్మికుల డిమాండ్‌కు పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రభుత్వం మరియు డార్జిలింగ్ కొండల టీ ప్లాంటర్స్ అసోసియేషన్ అంగీకరించాయి.

ii.      కోల్‌కతా న్యూ సెక్రటేరియట్ భవనంలో జరిగిన త్రైపాక్షిక సమావేశంలో కార్మిక సంఘం, రైతుల సంఘం ప్రతినిధులు కార్మిక మంత్రి మొలోయ్ ఘటక్‌ను కలిశారు.

iii.    వచ్చే 10 రోజుల్లో 60% బోనస్ చెల్లించాలని, నవంబర్‌లో 40% చెల్లించాలని సమావేశంలో నిర్ణయించారు. అంతకుముందు, అక్టోబర్ 4 న, టీ గార్డెన్ కార్మికులు 20% బోనస్ కోరుతూ 12 గంటల సమ్మెను గమనించారు.

iv.    రోజుకు 176 డాలర్లు సంపాదించే కార్మికుల ఆసక్తిని విస్మరించలేము అని డార్జిలింగ్ సెంటర్ ఫర్ ఇండియన్ ట్రేడ్ యూనియన్స్ ప్రధాన కార్యదర్శి సమన్ పాథక్ అన్నారు. బోనస్ ప్రకటనతో, డిమాండ్‌పై అక్టోబర్ 6 నుండి నిరాహార దీక్ష చేస్తున్న గోర్ఖా జనముక్తి మోర్చా నాయకుడు బినాయ్ తమంగ్ తన నిరసనను ముగించారు.

ఆర్థిక అంశాలు

Moody’s cuts India’s GDP growth forecast to 5.8% for FY20 :

i.       మూడీ, రేటింగ్ ఏజెన్సీ భారతదేశానికి 2019-20 జిడిపి వృద్ధి అంచనాను 6.2 శాతం నుండి 5.8 శాతానికి తగ్గించింది.

ii.      దీర్ఘకాలిక కారణాల వల్ల భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ మందగమనాన్ని ఎదుర్కొంటుందని పేర్కొంది.

సదస్సులు

Gujarat to host conference of State Power Ministers :

గుజరాత్ రాష్ట్ర విద్యుత్ మంత్రుల సదస్సును నిర్వహించనుంది. ఇది నర్మదా నది ఒడ్డున ఉన్న కెవాడియా వద్ద జరుగుతుంది.

i.       2 రోజుల సమావేశంలో స్థిరమైన మరియు పునరుత్పాదక ఇంధన రంగంలో అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలకు సంబంధించిన విధానాలపై చర్చలు జరుగుతాయి.

ii.      ప్రధానమంత్రి కుసుమ్ యోజన, సోలార్ రూఫ్ టాప్, సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో పునరుత్పాదక ఇంధన అభివృద్ధి, అల్ట్రా మెగా రెన్యూవబుల్ ఎనర్జీ పార్కుల ప్రాజెక్టులు, సౌర మరియు పవన శక్తి స్థలంలో వ్యాపారం చేయడం మరియు నియంత్రణకు సంబంధించిన సమస్యల విషయాలు, భూమి మరియు మౌలిక సదుపాయాలు గురించి కూడా ఇది పరిశీలిస్తుంది.

                        Appointments

Justice Manikumar is Chief Justice of Kerala HC :

i.          కేరళ హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా జస్టిస్ ఎస్.మణికుమార్ రాజ్ భవన్ లో జరిగిన సంక్షిప్త కార్యక్రమంలో ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.

ii.       సుప్రీంకోర్టుకు జస్టిస్ హృషికేశ్ రాయ్ ఎదిగిన తరువాత ఆయన స్థానంలో మణికుమార్ వచ్చారు . కొత్త ప్రధాన న్యాయమూర్తిని గవర్నర్ ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్, ముఖ్యమంత్రి పినరయి విజయన్ పలకరించారు.

Reports/Ranks/Records

మళ్లీ ముకేశుడే..  ఫోర్బ్స్‌ భారత కుబేరుల్లో అగ్రాసనం :

i.          ఫోర్బ్స్‌ కుబేరుల జాబితా 2019 విడుదలైంది. 100 మంది దేశీయ కుబేరులతో విడుదల చేసిన ఈ జాబితాలో ముకేశ్‌ అంబానీయే మళ్లీ అగ్రస్థానంలో నిలిచారు. వరుసగా 12వ ఏడాదీ ఆయన తన స్థానాన్ని పదిలపరచుకోవడం విశేషం. 

ii.       34 కోట్ల మంది చందాదార్లతో దేశీయ రెండో అతిపెద్ద టెలికాం సంస్థగా రిలయన్స్‌ జియో అవతరించడంతో ముకేశ్‌ అంబానీ సంపద ఏడాది కాలంలో 4.1 బిలియన్‌ డాలర్ల మేర పెరిగి,   51.4 బి. డాలర్ల (సుమారు రూ.3,59,800 కోట్ల) కు చేరింది.

iii.     ఫోర్బ్స్‌ జాబితాలో నలుగురు తెలుగు వాళ్లకు చోటు దక్కింది. దివీస్‌ లేబొరేటరీస్‌ ఛైర్మన్‌ దివీస్‌ మురళీ 37వ స్థానంలో నిలిచారు. మేఘా ఇంజినీరింగ్‌ అండ్‌ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్‌ ఛైర్మన్‌ పి.పి. రెడ్డి 39వ స్థానానికి చేరారు.

iv.     అరబిందో ఫార్మా సహ వ్యవస్థాపకులు పీవీ రామ్‌ప్రసాద్‌ రెడ్డి 59వ స్థానం; డాక్టర్‌ రెడ్డీస్‌ లేబొరేటరీస్‌ ప్రమోటర్లయిన రెడ్డి కుటుంబం 82వ స్థానంలో నిలిచారు.

RTI violations go unpunished, says study. T.N., Sikkim, Mizoram and Tripura panels did not impose any penalties for denying information :

i.       ఆర్టీఐ చట్టం శనివారం (0ctober 12) తన 14 వ వార్షికోత్సవాన్ని సూచిస్తున్నందున, దాని పనితీరును విశ్లేషించిన రిపోర్ట్ కార్డ్, దరఖాస్తుదారులు వారు కోరిన చట్టబద్ధమైన సమాచారాన్ని తిరస్కరించడం ద్వారా చట్టాన్ని ఉల్లంఘించినందుకు ప్రభుత్వ అధికారులు ఎటువంటి శిక్షను అనుభవించరని తేలింది.

ii.       ఈ చట్టం ప్రకారం అప్పీల్ కోర్టులుగా ఉన్న రాష్ట్ర మరియు కేంద్ర సమాచార కమిషన్లు, 2018-19లో ఉల్లంఘనలు జరిగిన 97% కేసులలో జరిమానాలు విధించడంలో విఫలమయ్యాయి.

iii.    ‘భారతదేశంలో సమాచార కమిషన్ల పనితీరుపై రిపోర్ట్ కార్డ్’ ను సతార్క్ నాగ్రిక్ సంగథన్ మరియు సెంటర్ ఫర్ ఈక్విటీ స్టడీస్ తయారు చేశాయి. ఇది 22 కమీషన్ల నుండి సమాచారాన్ని విశ్లేషించింది, ఆ కాలంలో దాదాపు 1.17 లక్షల కేసులను పరిష్కరించారు.

iv.    తమిళనాడు, సిక్కిం, మిజోరం, త్రిపుర రాష్ట్ర కమిషన్లు ఏ సందర్భాలలోనూ జరిమానాలు విధించలేదు. నిరంతర ఉల్లంఘనలకు అధికారులపై క్రమశిక్షణా చర్యలను సిఫారసు చేసే అధికారం కూడా కమిషన్లకు ఉంది. 10 రాష్ట్రాలు మాత్రమే ఈ అధికారాలను అమలు చేశాయి.

అవార్డులు

ఇథియోపియా ప్రధాని అబియ్‌కి నోబెల్‌ శాంతి పురస్కారం. ఎరిట్రియాతో సరిహద్దు వివాదాన్ని  పరిష్కరించిన ధీశాలి :

i.       సరిహద్దు సంక్షోభంతో డీలాపడ్డ ఇథియోపియాకు క్లిష్ట పరిస్థితుల్లో చుక్కానిగా మారి దిశానిర్దేశం చేసిన ధీశాలి.. ఆ దేశ ప్రధానమంత్రి అబియ్‌ అహ్మద్‌... 2019కిగాను ఈ అత్యున్నత బహుమతికి ఎంపికయ్యారు.

ii.       పొరుగు దేశం ఎరిట్రియాతో శాంతి ఒప్పందం కుదుర్చుకోవడంతోపాటు కీలక సంస్కరణలతో ఇథియోపియాను ప్రగతి పథంలో పరుగులు పెట్టిస్తున్నందుకుగాను ఆయనకు ఈ గౌరవం లభించింది. తాజాగా ప్రకటించింది 100వ నోబెల్‌ శాంతి పురస్కారం కావడం విశేషం.

iii.    హెయిలెమరియం డెసాలెన్‌ రాజీనామాతో గత ఏడాది ఏప్రిల్‌లో అబియ్‌ అనూహ్యంగా ఇథియోపియా ప్రధాని పీఠమెక్కారు. అప్పటికి దేశం చాలా క్లిష్ట పరిస్థితుల్లో ఉంది. అత్యవసర పరిస్థితి కొనసాగుతోంది. ఎరిట్రియాతో సరిహద్దు వివాదం ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తోంది. ఆర్థిక వృద్ధి మందగమనంలో ఉంది. అలాంటి స్థితిలో అబియ్‌ వేగంగా సమర్థవంతమైన నిర్ణయాలు తీసుకున్నారు. 

iv.    ప్రభుత్వరంగ సంస్థల్లో ప్రైవేటు పెట్టుబడులను ప్రోత్సహించారు. దేశంలో అత్యవసర పరిస్థితిని ఎత్తివేశారు. వేలమందిని జైళ్ల నుంచి విడుదల చేశారు. పలువురు ప్రతిపక్ష నేతలపై ఆంక్షలు ఎత్తివేశారు. వారిని తిరిగి దేశంలోకి అనుమతించారు.

v.      ప్రజలకు వాక్‌ స్వాతంత్య్రం కల్పించారు. వందల వెబ్‌సైట్లు, టీవీ ఛానెళ్లపై నిషేధాజ్ఞలు తొలగించారు. పాత్రికేయులందర్నీ జైళ్ల నుంచి విడుదల చేశారు. మంత్రివర్గంలో మహిళలకు సముచిత ప్రాధాన్యం కల్పించారు.

గరం గరం సరిహద్దు.. ఇథియోపియా-ఎరిట్రియా మధ్య 2 దశాబ్దాలపాటు ఉద్రిక్తతలు :

vi.    రెండు దశాబ్దాలపాటు ఇబ్బందిపెట్టిన ఆ సమస్యను అబియ్‌ ప్రధాని పీఠమెక్కిన నెలల వ్యవధిలోనే పరిష్కరించి అందరి మన్ననలు అందుకున్నారు. శాంతి స్థాపనే లక్ష్యంగా బాడ్మే అనే ఓ పట్టణం ఇరుదేశాల మధ్య వివాదాలకు కేంద్ర బిందువుగా నిలవగా.. శాంతి స్థాపనే లక్ష్యంగా ఆ పట్టణాన్ని వదులుకునేందుకు అంగీకరించారు.

vii.   ‘ఆఫ్రికా కొమ్ము’(హార్న్‌ ఆఫ్‌ ఆఫ్రికా)గా పిలిచే ప్రాంతంలో ఇథియోపియా, ఎరిట్రియా ఉన్నాయి. రెండూ పేద దేశాలే. ఇథియోపియా నుంచి విడిపోయి ఎరిట్రియా ప్రత్యేక దేశంగా ఆవిర్భవించింది.

viii. సరిహద్దుల్లోని బాడ్మే పట్టణాన్ని తమ భూభాగంలో కలుపుకునేందుకు ఇరు దేశాలు తీవ్రంగా ప్రయత్నించాయి. ఫలితంగా యుద్ధం తలెత్తింది. 1998 నుంచి రెండేళ్లదాకా అది కొనసాగింది.

ix.    ఓ ఒప్పందంతో యుద్ధం ఆగినా.. ఇరుదేశాల మధ్య సరిహద్దు సంక్షోభం రెండు దశాబ్దాలపాటు కొనసాగింది. ఫలితంగా దాదాపు లక్ష మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.

x.      చమురు వనరులు, వజ్రపు గనులు, ఇతర ప్రత్యేకతలేవీ లేని బాడ్మే కోసం ఇథియోపియా, ఎరిట్రియా తీవ్రంగా పోరాడటాన్ని ‘బట్టతల ఉన్న ఇద్దరు వ్యక్తులు దువ్వెన కోసం కొట్టుకోవడం’గా విశ్లేషకులు గతంలో అభివర్ణించారు.

xi.     శాంతి ఒప్పందంపై గత ఏడాది జులైలో సంతకం చేశారు. ఆ దేశంతో సరిహద్దులను తిరిగి తెరిచారు. ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను పునరుద్ధరించారు.

xii.   శాంతి, భద్రతా వ్యవహారాల్లో అబియ్‌ డాక్టరేట్‌ పట్టాలు పొందారు. సైన్యంలో పనిచేశారు. అనంతరం రువాండాలో ఐక్యరాజ్యసమితి (ఐరాస) శాంతి పరిరక్షకుడిగా విధులు నిర్వర్తించారు. ఆఫ్రికాలో అత్యంత యువ దేశాధినేతగా ఆయన రికార్డులకెక్కారు.

వెంకయ్య నాయుడికి కామొరోస్‌ అత్యున్నత పురస్కారం :

i.       కామొరోస్‌ పర్యటనలో ఉన్న ఉపరాష్ట్రపతి వెంకయ్యనాయుడు ఆ దేశ అధ్యక్షుడు అజాలీ అసౌమనితో రాజధాని మొరొనిలో భేటీ అయ్యారు. ద్వైపాక్షిక అంశాలపై చర్చించారు. రెండు దేశాల మధ్య ఆరు ఒప్పందాలు కుదిరాయి.

ii.      ఈ సందర్భంగా కామొరోస్‌ అత్యున్నత పురస్కారం ‘ద ఆర్డర్‌ ఆఫ్‌ ద గ్రీన్‌ క్రెసెంట్‌’ను ఉపరాష్ట్రపతి వెంకయ్యనాయుడికి అధ్యక్షుడు అజాలీ అందజేశారు. 

చండీ ప్రసాద్‌కు ఇందిరాగాంధీ పురస్కారం :

i.        ప్రముఖ పర్యావరణవేత్త, సామాజిక ఉద్యమకారుడు చండీ ప్రసాద్‌ భట్‌ (85)కు ఇందిరాగాంధీ జాతీయ సమైక్యత పురస్కారం లభించింది. మాజీ ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ స్మారకార్థం కాంగ్రెస్‌ పార్టీ దీన్ని నెలకొల్పింది.

ii.      ఈ పురస్కారం కింద రూ.10 లక్షల నగదు, ప్రశంసా పత్రాన్ని బహూకరించనుంది. ఇందిర వర్ధంతి రోజైన ఈ నెల 31న జరిగే కార్యక్రమంలో పార్టీ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధీ దీన్ని అందజేయనున్నారు.

iii.     ఉత్తరాఖండ్‌కు చెందిన భట్‌ 1964లో దాశోలి గ్రామ్‌ స్వరాజ్‌ సంఘ్‌ను ఏర్పాటు చేశారు. అదే అనంతరం వృక్షాలను రక్షించడానికి ఉద్దేశించిన చిప్కో ఉద్యమానికి మాతృసంస్థగా మారింది.

iv.    భట్‌ గతంలో రామన్‌ మెగసెసే అవార్డు, పద్మశ్రీ, పద్మభూషణ్‌, గాంధీ శాంతి పురస్కారాలను అందుకున్నారు.

మరణాలు

మూగబోయిన శాక్సాఫోన్‌. ప్రముఖ విద్వాంసుడు కద్రి గోపాలనాథ్‌ కన్నుమూత :

i.       ప్రఖ్యాత శాక్సాఫోన్‌ విద్వాంసుడు కద్రి గోపాలనాథ్‌ అయ్యర్‌ (69) కర్ణాటకలోని మంగుళూరులో కన్నుమూశారు.  కర్ణాటక సంగీతాన్ని శాక్సాఫోన్‌ ద్వారా వినిపించడంలో గోపాలనాథ్‌ అయ్యర్‌ అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిని ఆర్జించారు.

ii.      మంగళ నాద, జెమ్‌ టోన్స్‌, త్యాగరాజ కీర్తనలు, రామ మహోత్సవ, ఇరుముడి తాంగి, సోజోర్న్‌, వాతాపి.. తదితర 40 పైచిలుకు ఆల్బంలను రూపొందించారు.

iii.     కద్రి గోపాలనాథ్‌ దక్షిణ కన్నడ జిల్లా బంట్వాళ తాలూకా సజీపమూడా గ్రామంలో జన్మించారు. పద్మశ్రీ, కేంద్ర నాటక అకాడమీ పురస్కారం, తమిళనాడు నుంచి కలైమామణి, గాన కళాభూషణ, నాద గంధర్వ, నాదోపాసన బ్రహ్మ సునాద, నాదకళా రత్న, నాదకళా నిధి, సంగీత విద్యారత్న, సంగీత రత్న శృంగేరి, కర్ణాటక కళాశ్రీ తదితర పురస్కారాలు ఆయన్ను వరించాయి. 

iv.    బెంగళూరు విశ్వవిద్యాలయం ఆయనకు గౌరవ డాక్టరేట్ను ప్రదానం చేసింది. కార్గిల్‌ యుద్ధ నిధి కోసం చెన్నైలో 400 మంది కళాకారులతో ప్రదర్శనలు సైతం ఇచ్చారు. సంగీత దర్శకుడు ఎ.ఆర్‌.రెహమాన్‌తో కలిసి అంజలి, పుష్పాంజలి గీత రాగాలతో ఆల్బం రూపొందించారు.

తొలి రోదసీ యాత్రికుడు అలెక్సీ లియోనోవ్‌ కన్నుమూత :

i.        అంతరిక్షంలో తొలిసారి నడిచిన రష్యన్‌ రోదసీ యాత్రికుడు అలెక్సీ లియోనోవ్‌ (85) మరణించారు.

ii.       1965లో ఆయన తొలిసారి అంతరిక్ష యానం సాగించారు.

ముఖ్యమైన రోజులు

World Arthritis Day (ప్రపంచ కీళ్ళవాపు దినం)– October 12

i.       Theme 2019 : Time2Work

ii.      రుమాటిక్ మరియు మస్క్యులోస్కెలెటల్ వ్యాధులు (RMD లు) ఉన్న ప్రజలను ప్రభావితం చేసే సమస్యలపై అవగాహన పెంచడానికి 1996 లో ఆర్థరైటిస్ అండ్ రుమాటిజం ఇంటర్నేషనల్ (ARI) ప్రపంచ ఆర్థరైటిస్ డే (WAD) ను స్థాపించింది.

iii.    ఇది ప్రతి సంవత్సరం అక్టోబర్ 12 న జరుపుకుంటారు. యూరోపియన్ లీగ్ ఎగైనెస్ట్ రుమాటిజం (EULAR) 2017 లో ప్రారంభించి 'Don't Delay, Connect Today' థీమ్ ప్రారంభ రోగ నిర్ధారణ మరియు 2018 లో సంరక్షణకు ప్రాప్యతపై ప్రాముఖ్యతను ఇస్తోంది.

iv.    ఆర్థరైటిస్ అంటే కీళ్ల వాపు అని అర్ధం - ఇది కీళ్ళలో నొప్పి మరియు దృడత్వానికి దారితీస్తుంది. ప్రభావిత ఆర్థరైటిస్ యొక్క లక్షణాలు- వాపు, నొప్పి, దృడత్వం, కదలికల పరిధి తగ్గుతుంది. కారణం : కాలక్రమేణా కీళ్ళు ధరించడం మరియు చిరిగిపోవటం మొత్తం ఉమ్మడి నిర్మాణం మరియు పనితీరులో మార్పులకు దారితీస్తుంది.

v.     ఆర్థరైటిస్ అండ్ రుమాటిజం ఇంటర్నేషనల్ (ARI) బలహీనపరిచే పరిస్థితి గురించి అవగాహన పెంచడానికి 1996 అక్టోబర్ 12 ను ప్రపంచ ఆర్థరైటిస్ దినోత్సవంగా కేటాయించింది. కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం, మరొక సంస్థ - European League Against Rheumatism (EULAR) - ఈ కారణాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి ప్రచారాన్ని ప్రారంభించింది.

క్రీడలు

శిఖరాలు మోకరిల్లగా.. విరాటేచ్ఛగా.. అత్యధిక డబుల్‌ సెంచరీలు సాధించిన భారత బ్యాట్స్‌మన్‌గా రికార్డు :

i.          ఏడు వేల పరుగులు పూర్తి చేయడానికి కోహ్లి ఆడిన ఇన్నింగ్స్‌ 138. వాలీ హేమండ్‌ (131 ఇన్నింగ్స్‌లు), వీరేంద్ర సెహ్వాగ్‌, సచిన్‌ తెందుల్కర్‌ (136)ల తర్వాత అత్యంత వేగంగా ఈ మైలురాయిని చేరుకున్న బ్యాట్స్‌మన్‌ కోహ్లీనే. గ్యారీ సోబర్స్‌, కుమార సంగక్కర కూడా 138 ఇన్నింగ్స్‌ల్లోనే ఈ ఘనత సాధించారు.

ii.       టెస్టుల్లో విరాట్‌ డబుల్‌ సెంచరీల సంఖ్య 7. సచిన్‌ (6), సెహ్వాగ్‌ (6)లను అధిగమించి అత్యధిక ద్విశతకాలు సాధించిన భారత బ్యాట్స్‌మన్‌గా రికార్డు నెలకొల్పాడు. మొత్తంగా టెస్టుల్లో డాన్‌ బ్రాడ్‌మన్‌ (12), సంగక్కర (11), బ్రయాన్‌ లారా (9) మాత్రమే విరాట్‌ కన్నా ముందున్నారు.

iii.     ఈ మ్యాచ్‌లో (IND vs SA, 2nd Test, ICC World Test Championship at Pune) కోహ్లి స్కోరు 254. దక్షిణాఫ్రికాపై టెస్టు ఇన్నింగ్స్‌లో ఓ భారత కెప్టెన్‌ అత్యధిక స్కోరు ఇదే. 1996లో దక్షిణాఫ్రికాపై సచిన్‌ సాధించిన 169 పరుగులే ఇప్పటిదాకా అత్యధికం. 2012లో దక్షిణాఫ్రికాపై మైకేల్‌ క్లార్క్‌ డబుల్‌ సెంచరీ చేశాక, ఆ జట్టుపై ఈ ఘనత అందుకున్న బ్యాట్స్‌మన్‌ కోహ్లీనే.

iv.     కోహ్లి డబుల్‌ సెంచరీ చేసిన జట్లు 6. అత్యధిక జట్లపై ద్విశతకాలు సాధించిన బ్యాట్స్‌మన్‌గా సంగక్కర, యూనిస్‌ ఖాన్‌ల పేరిట ఉన్న ఉమ్మడి రికార్డును కోహ్లి సమం చేశాడు. తాను టెస్టులాడిన జట్లలో ఆస్ట్రేలియాపై మాత్రమే విరాట్‌ డబుల్‌ సెంచరీ చేయలేదు.

v.       ఓ టెస్టు ఇన్నింగ్స్‌లో 250కి పైగా స్కోరు సాధించిన తొలి భారత కెప్టెన్‌ కోహ్లీనే. అతడి గత అత్యుత్తమ స్కోరు 243. మొత్తంగా ఓ టెస్టు ఇన్నింగ్స్‌లో 250కి పైగా స్కోరు చేసిన అయిదో భారత బ్యాట్స్‌మన్‌ కోహ్లి. లక్ష్మణ్‌, సెహ్వాగ్‌, ద్రవిడ్‌, కరుణ్‌ నాయర్‌ అతడికంటే ముందు ఈ ఘనత సాధించారు. కెప్టెన్‌గా టెస్టుల్లో అత్యధికంగా 9 సార్లు 150+ స్కోర్లు సాధించింది కోహ్లీనే. బ్రాడ్‌మన్‌ (8)ను దాటాడు.                                                                

కింగ్స్‌ ఎలెవన్‌ పంజాబ్‌ కోచ్‌గా కుంబ్లే :

i.       కింగ్స్‌ ఎలెవన్‌ పంజాబ్‌ జట్టు ప్రధాన కోచ్‌గా టీమ్‌ఇండియా మాజీ కెప్టెన్‌ అనిల్‌ కుంబ్లే నియమితుడయ్యాడు. ఇప్పటి వరకు ఒక్కసారి కూడా ఐపీఎల్‌ ట్రోఫీ గెలవని ఆ జట్టు.. వచ్చే సీజన్‌లో ఎలాగైనా విజేతగా నిలవాలనే లక్ష్యంతో కోచింగ్‌ సిబ్బందిని మార్చింది.

ii.      రాబోయే సీజన్‌లో కుంబ్లే ప్రధాన కోచ్‌గా, టీమ్‌ఇండియా మాజీ స్పిన్నర్‌ సునీల్‌ జోషి సహాయక కోచ్‌గా, దక్షిణాఫ్రికా దిగ్గజ ఆటగాడు జాంటీ రోడ్స్‌ ఫీల్డింగ్‌ కోచ్‌గా, ఆస్ట్రేలియా మాజీ కెప్టెన్‌ జార్జ్‌ బెయిలీ బ్యాటింగ్‌ కోచ్‌గా బాధ్యతలు నిర్వర్తించనున్నారు.

iii.     మరోవైపు విండీస్‌ దిగ్గజం కౌర్ట్నీ వాల్ష్‌ను ప్రతిభాన్వేషకుడిగా జట్టు యాజమాన్యం నియమించింది.